Wat moet je precies weten voor je economie examen op de havo in 2025?

De theorie die je moet kennen en moet kunnen toepassen is ingedeeld in de volgende examendomeinen:

• A – Algemene vaardigheden
• B – Schaarste (geen centraal examenstof)
• C – Ruil (geen centraal examenstof)
• D – Markt
• E – Ruilen over de tijd
• F – Samenwerken en onderhandelen
• G – Risico en informatie
• H – Welvaart en groei
• I – Goede tijden, slechte tijden

Je economie methode (LWEO, Praktische economie, Pincode, etc) is vaak op een andere manier ingedeeld dan deze examendomeinen. In de online examentraining van de Economie Academy zijn de uitleg-video’s, oefenexamens en video nabesprekingen van oefenexamens overzichtelijk per examendomein gesorteerd.

We nemen hier de examendomeinen even stuk voor stuk met je door:

Domein A - Algemene Vaardigheden 

Je kan economische concepten herkennen en toepassen in uiteenlopende contexten. Dit kunnen andere contexten zijn dan waarin de concepten doorgaans geleerd worden (=transfer). Het gaat dan om informatievaardigheden en rekenvaardigheden.

Voorbeelden van onderwerpen:

• Hoe lees je een tabel of grafiek;
• Hoe reken je met procenten;
• Hoe reken je met indexcijfers;
• Wat zijn positieve en negatieve verbanden;
• Hoe bereken je een samengesteld gewogen gemiddelde.

Video | positieve en negatieve verbanden 

Domein D - Markt

Je kan in contexten analyseren dat de keuzes en ruil die plaatsvinden worden gecoördineerd via de markt. Prijsvorming is het coördinatie mechanisme waarmee vraag en aanbod op elkaar worden afgestemd. De manier waarop prijsvorming plaatsvindt, is afhankelijk van de marktstructuur (marktvormen) en heeft gevolgen voor toetreding, welvaart en economische politiek.

Voorbeelden van onderwerpen:

• Prijselasticiteit van de vraag en van het inkomen;
• Maximale totale winst;
• Consumenten en producenten surplus;
• Door de overheid ingestelde minimum of maximumprijzen;
• Markvormen (monopolie, oligopolie etc).

Video | prijselasticiteit van de vraag

Domein E - Ruilen over de tijd

Je kan in de context van gezinshuishoudingen, ondernemingen en overheid analyseren dat ruil niet alleen op één moment in de tijd plaatsvindt maar ook over de tijd. De prijs die deze intertemporele ruil coördineert is de rente.

Voorbeelden van onderwerpen:

• Sparen;
• Lenen door gezinnen, bedrijven en de overheid;
• De invloed van inflatie op sparen en lenen.

Video | Intertemporele ruil

Domein F - Samenwerken en onderhandelen

Je kan in contexten analyseren dat, wanneer belangen van individuele partijen conflicteren, samenwerken en onderhandelen meer surplus oplevert voor (markt)partijen dan te vertrouwen op het nastreven van eigenbelang. Centralisatie, waarbij (collectieve) dwang het middel is om acties tot stand te brengen, kan een alternatief coördinatie mechanisme zijn voor individuele keuzes.

Voorbeelden van onderwerpen:

• Het op een correcte manier bepalen van een dominante strategie;
• Het op een correcte manier bepalen van een gevangenendilemma;
• Het correct en volledig omschrijven van positieve en negatieve externe effecten.

Video | Hoe bepaal je correct de dominante strategie op basis van een pay off matrix

Domein G - Risico en informatie

Je kan in contexten analyseren dat gezinnen en ondernemingen bij het maken van keuzes informatie verzamelen ten einde onzekerheid te verkleinen. Aangezien de informatie vaak een beperkt karakter zal hebben moeten transactiepartijen (de partijen die bij een transactie betrokken zijn, bijvoorbeeld de vrager en de aanbieder) een inschatting maken van mogelijke gebeurtenissen (risico) en de mate waarin transactiepartners gebeurtenissen beïnvloeden of informatie achterhouden die relevant is voor het tot stand brengen van een transactie (asymmetrische informatie).

Voorbeelden van onderwerpen:

• Risico aversie;
• Averechtse selectie;
• Moral hazard;
• Premiedifferentiatie (zoals de bonus, malus ladder).

Video | Begrippen -> averechtse selectie, moral hazard en asymmetrische informatie 

Domein H - Welvaart en groei

Je kan in contexten analyseren wat op nationaal en op wereldniveau de oorzaken zijn van economische groei en van de verdeling van inkomen en welvaart. Keuzes op microniveau werken door op macroniveau in elke economie die gekenmerkt wordt door wederzijds afhankelijke markten.

Voorbeelden van onderwerpen:

• Het op 3 verschillende manieren berekenen van het bruto binnenlands product (BBP);
• De economische kringloop met de bijbehorende formules;
• De productiefunctie;
• Het saldo op de lopende rekening van de betalingsbalans (de kapitaalrekening hoef je niet te kennen);
• De Lorenzcurve (ook wel de personele inkomensverdeling genoemd).

Video | De productiefunctie

Domein I - Goede tijden, slechte tijden

Je kan in contexten analyseren waarom er sprake is van korte termijn schommelingen in economische activiteiten en welke mogelijkheden en grenzen er zijn voor conjunctuurbeleid. Conjunctuurschommelingen laten zich niet gemakkelijk beïnvloeden mede door toedoen van rigiditeiten.

Voorbeelden van onderwerpen:

• De conjunctuur en structuur van de economie;
• Anticyclisch en procyclisch begrotingsbeleid van de overheid;
• De automatische conjunctuurstabilisatoren;
• Het monetaire beleid van de ECB.

Video | Automatische conjunctuurstabilisatoren 

Je bent goed bezig geweest! Weet je nog niet precies hoe je de voorbereiding op het examen aan wil pakken? Check dan de online examentraining met alles wat je nodig hebt om te slagen voor economie. Klik op de onderstaande link. 

Meer info over de online examentraining *

* Gebruik kortingscode "examen-economie" voor €5 korting